Phi tập trung xã hội xu hướng mới: Sự nổi lên của giao thức Nostr và ứng dụng Damus

Vào ngày 1 tháng 2 năm 2023, một ứng dụng mạng xã hội dựa trên giao thức Nostr có tên Damus chính thức ra mắt trên App Store của Apple. Sự kiện này đã thu hút sự chú ý và thảo luận rộng rãi trong cộng đồng tiền điện tử, nhiều thành viên trong cộng đồng đã chia sẻ khóa công khai Nostr của mình. Có quan điểm cho rằng, giao thức Nostr có thể trở thành một sức mạnh mạnh mẽ để lật đổ các phương tiện truyền thông xã hội truyền thống.

Nostr là một giao thức đơn giản nhưng mạnh mẽ, nhằm tạo ra một mạng xã hội toàn cầu, chống lại sự kiểm duyệt. Tên đầy đủ của nó là "Notes and Other Stuff Transmitted by Relays" có nghĩa là "Các ghi chú và nội dung khác được truyền qua trung gian". Người dùng có thể phát đi tin nhắn bằng cách kết nối với các trung gian và sử dụng khóa riêng để ký tên, trong khi bất kỳ ai cũng có thể gửi tin nhắn đến người dùng cụ thể thông qua khóa công khai.

Nostr còn hỗ trợ giao tiếp riêng tư mã hóa đầu cuối. Người dùng có thể sử dụng khóa công khai của người nhận mục tiêu để mã hóa tin nhắn, đảm bảo rằng chỉ những người sở hữu khóa riêng tương ứng mới có thể giải mã nội dung. Cơ chế mã hóa này tương tự nguyên lý của giao dịch Bitcoin, thể hiện sự học hỏi của Nostr từ mô hình Bitcoin.

Damus là ứng dụng đại diện cho giao thức Nostr, cung cấp giao diện người dùng giống như Twitter. Người dùng có thể dễ dàng tạo tài khoản mà không cần cung cấp thông tin nhạy cảm cá nhân. Giao diện đơn giản rõ ràng, bao gồm bốn phần chính: trang chính, tin nhắn riêng, tìm kiếm/quảng trường và thông báo tin nhắn. Người dùng có thể đăng bài dài, bình luận, thích và chia sẻ các tương tác.

Cần lưu ý rằng, Damus hiện vẫn đang ở giai đoạn đầu, còn một số hạn chế về chức năng và vấn đề trải nghiệm người dùng. Ví dụ, không thể tải lên hình ảnh trực tiếp, cần chia sẻ qua liên kết; chức năng tìm kiếm chỉ hỗ trợ tìm kiếm theo tên người dùng và khóa công khai; một số chức năng như chuyển tiếp có thể thỉnh thoảng không hoạt động.

So với các giao thức mạng xã hội phi tập trung khác, Nostr và Damus có những khác biệt trong cách thiết kế và thực hiện. Ví dụ, giao thức Lens chọn xây dựng trên nền tảng Ethereum, trong khi Nostr nghiêng về hệ sinh thái Bitcoin. Lens đã đưa tài sản dữ liệu người dùng lên chuỗi, trong khi Nostr vẫn chưa thực hiện được chức năng này. Về mặt tiếp cận người dùng, Nostr áp dụng chiến lược không có rào cản, trong khi Lens đặt ra một số rào cản để gia nhập.

Mặc dù Nostr vẫn là một dự án nhỏ, nhưng những đặc tính mở, chống kiểm duyệt và miễn giấy phép của nó tạo ra triển vọng rộng lớn. Với sự ra mắt của các ứng dụng như Damus, giao thức Nostr được kỳ vọng sẽ thu hút nhiều người dùng quan tâm hơn. Trong tương lai, nếu có thể triển khai các chức năng như lưu ký khóa riêng, sẽ giảm bớt rào cản cho người dùng và có khả năng đạt được việc áp dụng quy mô lớn.

Sự xuất hiện của giao thức Nostr và ứng dụng Damus đã thổi một luồng sinh khí mới vào lĩnh vực mạng xã hội phi tập trung. Mặc dù hiện tại vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức, nhưng thiết kế công nghệ và ý tưởng độc đáo của nó chắc chắn đã mở ra những khả năng mới cho sự phát triển của mạng xã hội trong tương lai. Với việc công nghệ ngày càng hoàn thiện và trải nghiệm người dùng được tối ưu hóa, hệ sinh thái Nostr có khả năng chiếm giữ vị trí quan trọng trong lĩnh vực mạng xã hội phi tập trung.