Sự phát triển của chuỗi công khai Layer-1 và tương lai của công nghệ zkRollup

Hiện tại, trong ngành công nghiệp blockchain có nhiều dự án Layer-1, chẳng hạn như Bitcoin, Ethereum và các chuỗi công khai nổi tiếng khác. Ngay cả trong môi trường cạnh tranh khốc liệt, các chuỗi công khai L1 mới với lợi thế độc đáo vẫn liên tục xuất hiện, và công nghệ của chúng cũng đang được cải tiến liên tục. Dự kiến trong tương lai, hầu hết các dự án Layer1, bao gồm cả các chuỗi công khai mới nổi, sẽ áp dụng công nghệ zkRollup dựa trên zkEVM, cuối cùng hình thành một hệ sinh thái zkRollup tương tác toàn chuỗi.

Chuỗi công khai mới nổi và ngôn ngữ hợp đồng thông minh Move

Năm 2022, một số blockchain mới nổi đã thu hút sự chú ý nhờ vào việc sử dụng ngôn ngữ hợp đồng thông minh Move. Những dự án này được khởi xướng bởi các kỹ sư từng tham gia phát triển các dự án blockchain cho một công ty mạng xã hội, kế thừa nhiều chức năng của dự án gốc, đồng thời có những điểm độc đáo về hiệu suất, ngôn ngữ lập trình và cơ chế.

Đặc điểm nổi bật của ngôn ngữ Move là định nghĩa lại "cấu trúc mô-đun", cho phép các tài sản như token, NFT, hợp đồng thông minh có thể được định nghĩa một cách ngắn gọn thông qua một mô-đun dữ liệu duy nhất. Điều này là điều mà EVM của Ethereum khó có thể đạt được - việc sử dụng cấu trúc mô-đun (và cấu trúc lồng nhau) trong Solidity thường gặp khó khăn. Ví dụ, vấn đề tấn công tái nhập cổ điển đã làm phiền nhiều dự án trong hệ sinh thái EVM trong thời gian dài, gây ra thiệt hại lớn, trong khi thiết kế phương pháp dựa trên tài nguyên của ngôn ngữ Move tự nhiên tránh được các cuộc tấn công như vậy.

Liệu các chuỗi công cộng mới nổi có thể trở thành xu hướng chủ đạo hay không, không chỉ phụ thuộc vào ngôn ngữ được sử dụng, mà điều quan trọng hơn là khả năng đổi mới của các dự án trên chuỗi. So với Ethereum, một "đường bốn làn" bận rộn nhưng tắc nghẽn, các chuỗi công cộng mới nổi giống như một "đường cao tốc tám làn" rộng rãi và tiên tiến nhưng lưu lượng ít. Đối với chuỗi công cộng, đổi mới công nghệ chắc chắn là quan trọng, nhưng sự đóng góp của các dự án trên chuỗi đối với lưu lượng của chuỗi công cộng cũng không thể thiếu. Do đó, những chuỗi công cộng mới nổi này rất có thể sẽ đón nhận hệ sinh thái EVM và mạng Layer2 trong tương lai, đặc biệt là công nghệ zkRollup dựa trên zkEVM tiên tiến.

Xây dựng zkEVM-based zkRollup trên chuỗi công cộng mới nổi

Về lâu dài, zkRollup sẽ trở thành một giải pháp mở rộng đơn giản, an toàn và hiệu quả. Về lý thuyết, zkRollup có thể được triển khai trên bất kỳ mạng nào có khả năng xác minh chứng minh của nó, vì vậy việc xây dựng zkEVM của zkRollup trên các chuỗi công cộng mới nổi là khả thi. Lợi ích chính của việc này chủ yếu có hai điểm:

1. Thu hút các nhà phát triển và người dùng từ hệ sinh thái EVM. Đối với các nhà phát triển, việc triển khai sản phẩm trên zkEVM-based zkRollup của chuỗi công khai mới nổi có tính tương thích cao gần như không khác gì so với việc triển khai trên Ethereum hoặc các chuỗi tương thích EVM khác, không cần phải sửa đổi lớn về mã và thiết kế. Điều này có nghĩa là các nhà phát triển hệ sinh thái EVM có thể di chuyển ứng dụng của họ đến hệ sinh thái chuỗi công khai mới nổi với chi phí gần như bằng không.

2. Nâng cao trải nghiệm người dùng. zkRollup có thể mang lại cho người dùng phí giao dịch thấp hơn (thậm chí không có cảm giác) và cung cấp tốc độ tương tác và mô hình chi phí gần giống như các ứng dụng truyền thống.

Để xây dựng zkRollup dựa trên zkEVM trên chuỗi công khai mới nổi, bạn có thể tham khảo mô hình tổng quát sau:

Đầu tiên cần một Sequencer, chịu trách nhiệm nhận giao dịch trên zkRollup, thực hiện giao dịch thông qua một nút có EVM để đảm bảo tính tương thích với EVM. Trong quá trình này, Sequencer cũng sẽ tạo ra các bản ghi quá trình thực hiện (Trace) dễ chứng minh và gửi nó cho nhà đóng gói chứng minh zkProver.

zkProver là một nhà sản xuất chứng nhận sở hữu zk-EVM, có khả năng xác minh xem các bản ghi thực thi có tuân theo quy tắc thực thi EVM hay không, và tạo ra các chứng chỉ không kiến thức để gửi tới các chuỗi công cộng mới nổi.

Cuối cùng, cần triển khai một số hợp đồng trên chuỗi công khai mới nổi:

• Hợp đồng lưu ký tài sản: Quản lý sự di chuyển của tài sản giữa các chuỗi công khai mới nổi và zkRollup
• Xác minh hợp đồng: Xác minh chứng minh do zkProver gửi
• Hợp đồng quản trị: Vấn đề quyền quản lý (chẳng hạn như ghi lại Prover và loại tài sản trong zkRollup)

Triển vọng Omnichain zkRollup của mạng Web3

Hệ sinh thái Web3 trong tương lai sẽ xuất hiện cấu trúc đa chuỗi công khai cùng tồn tại, nhu cầu về tài sản liên chuỗi và tương tác liên chuỗi ngày càng nổi bật. Cầu nối liên chuỗi truyền thống đang phải đối mặt với vấn đề hiệu suất và độ phức tạp trong môi trường đa chuỗi, vì vậy Omnichain zkRollup được kỳ vọng sẽ trở thành giải pháp cuối cùng cho các ứng dụng liên chuỗi thậm chí là toàn chuỗi.

Dựa trên zkRollup kiểu zkEVM tổng quát, kết hợp với giao thức tương tác toàn chuỗi, có thể hình thành Omnichain zkRollup. Nó sẽ tập trung tính thanh khoản tài sản toàn chuỗi, đóng vai trò là lớp thực thi toàn chuỗi. Thông qua chứng minh không kiến thức để đảm bảo tính chính xác của giao dịch, tận hưởng tính bảo mật tương đương với tổng thể toàn chuỗi.

Omnichain zkRollup hy vọng sẽ đạt được sự tương tác hoàn toàn có thể lập trình giữa tài sản và thông tin từ tất cả các chuỗi. Người dùng có thể gửi giao dịch để khởi xướng tương tác giữa các chuỗi, những tương tác này sẽ thay đổi trạng thái tài khoản trên mỗi chuỗi. Omnichain zkRollup sẽ tính toán theo từng khối và cập nhật trạng thái trên các chuỗi, đồng thời gửi chứng minh của việc cập nhật trạng thái.

Công nghệ này mở ra vô vàn khả năng cho các ứng dụng Web3 trong tương lai, bao gồm nhưng không giới hạn ở:

• Tập hợp tất cả các sàn giao dịch phi tập trung của các chuỗi.
• GameFi và SocialFi tham gia của người dùng toàn chuỗi
• Các ứng dụng đổi mới đa dạng, không biên giới

Sự xuất hiện của Omnichain zkRollup sẽ mang lại những biến đổi cách mạng cho hệ sinh thái blockchain, thúc đẩy mạng lưới Web3 phát triển theo hướng kết nối, hiệu quả và đổi mới hơn.