DAO: Những đặc điểm cốt lõi của mô hình tổ chức mới nổi, thách thức quản trị và các giải pháp đối phó
Lời giới thiệu
Cuốn sách "Tổ chức tái cấu trúc" đã tổng hợp các mô hình tổ chức trong lịch sử nhân loại thành năm màu sắc và phân tích sâu sắc các đặc điểm của chúng. Trong đó, tổ chức màu xanh được coi là hình thái lý tưởng của tổ chức mới trong tương lai, với các đặc điểm như ra quyết định phân tán, tự quản lý, sứ mệnh tiến hóa, v.v. Sự nổi lên của tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) trong những năm gần đây đại diện cho thực tiễn tiên phong của lý tưởng tổ chức màu xanh. Vậy, liệu DAO đã hoàn toàn bước vào quang phổ màu xanh chưa? Mô hình tổ chức này "mới" ở điểm nào? Nó đang phải đối mặt với những thách thức gì trong quá trình quản trị? Hiện nay có những chiến lược nào để ứng phó với những khó khăn trong quản trị? Bài viết này nhằm phân tích và phản ánh những vấn đề này.
Sự trỗi dậy và đặc điểm của DAO
DAO là một mô hình tổ chức số mới nổi, được thiết lập dựa trên công nghệ tiền mã hóa và blockchain. Dữ liệu cho thấy tính đến tháng 8 năm 2024, đã có hơn 50.000 DAO được thành lập trên toàn cầu, với hơn 10 triệu người sở hữu token quản trị, và tổng quỹ cộng đồng vượt qua 21 tỷ USD. DAO đã hình thành một thí nghiệm xã hội toàn cầu quy mô lớn, thể hiện tiềm năng to lớn trong việc tái cấu trúc cách thức tổ chức và hợp tác của con người.
Các đặc điểm cốt lõi của DAO chủ yếu xoay quanh tính phi tập trung và tự chủ, tập trung vào hai khía cạnh công nghệ và quản trị. Ở khía cạnh công nghệ, công nghệ blockchain với lưu trữ phân tán và hợp đồng thông minh có khả năng tự động thực hiện quyết định là những đặc điểm thường được đề cập nhất. Tuân theo quan niệm "mã là luật", DAO triển khai các quy tắc cộng đồng dựa trên đồng thuận dưới dạng mã trên blockchain, và khi các điều kiện cụ thể cho việc thực hiện quyết định được đáp ứng, mã sẽ tự động thực hiện mà không cần can thiệp của con người.
Trong lĩnh vực quản trị, việc phi tập trung thể hiện ở quyền quyết định được chia sẻ bởi tất cả các thành viên và tính dân chủ của quá trình ra quyết định. Mỗi DAO đều phát hành token quản trị để đảm bảo các thành viên có quyền bỏ phiếu chung. Tính dân chủ của quá trình ra quyết định có nghĩa là khi DAO thực hiện quản trị tập thể xung quanh các đề xuất, nó tuân theo các nguyên tắc cơ bản của dân chủ thương lượng và dân chủ bỏ phiếu. Trong một DAO điển hình, quy trình ra quyết định đầy đủ bao gồm: hình thành đề xuất trong cộng đồng, thảo luận đề xuất trên diễn đàn công khai, và thực hiện bỏ phiếu đề xuất trên nền tảng bỏ phiếu.
DAO tập hợp các thành viên lại với nhau nhằm đạt được các mục tiêu tổ chức riêng biệt của nó. Có nhiều loại DAO, chẳng hạn như DAO đầu tư, DAO xã hội, DAO truyền thông, v.v. Nói chung, DAO có hai mục tiêu: tạo ra lợi nhuận và đạt được một cộng đồng bền vững. Mục tiêu đầu tiên yêu cầu DAO tạo ra lợi nhuận cho các người nắm giữ token trong thị trường tiền điện tử đang thay đổi liên tục, trong khi mục tiêu thứ hai nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đạt được lợi ích chung của cộng đồng.
DAO đối mặt với khó khăn trong quản trị
Mặc dù có tầm nhìn đầy cảm hứng và những nguyên tắc tổ chức tiên tiến, nhưng thực tiễn quản trị của DAO trong những năm qua lại đầy thách thức. Các vấn đề được thảo luận rộng rãi chủ yếu bao gồm:
Xu hướng tập trung quyền quyết định. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự phát triển của cộng đồng DAO đang thể hiện xu hướng độc tài, theo thời gian, quyền bỏ phiếu và quyền quản trị cộng đồng đã trở lại tay của một số ít người. Các mã thông báo quản trị trong DAO dần dần bị kiểm soát bởi một số "cá voi" hoặc một số liên minh cử tri, do đó tạo ra rủi ro kết quả bỏ phiếu bị thao túng bởi một số người. Về cơ cấu tổ chức, các thành viên DAO hình thành các cấp độ khác nhau trong quyền quản lý đề xuất, một số tổ chức biểu tượng cho trung tâm quyền lực dần dần được thành lập, như ủy ban, hội đồng trung ương.
Sự thờ ơ của cử tri và vòng đời ngắn. Tỷ lệ tham gia thấp trong quá trình quản trị là một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất mà DAO phải đối mặt, mặc dù các thành viên được trao quyền tham gia vào việc quản trị và ra quyết định, hầu hết các thành viên vẫn không tham gia vào quá trình thảo luận và bỏ phiếu về các đề xuất. Hơn nữa, vòng đời của hầu hết các DAO rất ngắn, thời gian sống trung bình chỉ là 18 tháng.
Cân bằng lợi ích thương mại và lợi ích công cộng. Dù từ góc độ cá nhân hay tổ chức, DAO cần phải cân nhắc những mâu thuẫn tiềm tàng giữa lợi ích thương mại và lợi ích công cộng. Trong DAO, nhiều thành viên chỉ quan tâm đến lợi nhuận thương mại ngắn hạn, mà không chú ý đến quản trị tổ chức, dẫn đến vấn đề "đi nhờ" thường xuyên xảy ra. Từ góc độ tổ chức, việc theo đuổi hiệu quả sản xuất và tăng trưởng giá trị thương mại có thể cần một cấu trúc quyền lực tập trung, trong khi nhấn mạnh lợi ích công cộng thì cần một cấu trúc tổ chức và cơ chế ra quyết định dân chủ.
chiến lược thực hiện quản trị bền vững
Để đối phó với vấn đề quản trị do xu hướng tập trung hóa quyết định, cơ chế bỏ phiếu đã được thiết kế lại. Dựa trên nguyên tắc "mỗi đồng một phiếu", đã đề xuất nhiều mô hình bỏ phiếu mới, trong đó có bỏ phiếu bình phương, bỏ phiếu theo số lượng tối thiểu và bỏ phiếu dựa trên uy tín. Để nâng cao mức độ tham gia của các thành viên, nhiều mô hình quản trị kinh tế và phân phối cũng đã được đề xuất và thực hiện. Nhiều DAO đã bắt đầu thực hiện bỏ phiếu ủy quyền, tức là các thành viên có thể ủy quyền quyền bỏ phiếu của mình cho những thành viên mà họ tin tưởng, điều này được coi là thực hành mới nhất của DAO đối với dân chủ linh hoạt.
Tuy nhiên, chỉ cải thiện cơ chế bỏ phiếu là không đủ để giải quyết vấn đề quản trị của DAO. Trong quá trình ra quyết định của DAO, đảm bảo tính hiệu quả của giao tiếp và thương thảo trong quyết định là một thách thức quan trọng không thể thiếu. Việc nâng cao cơ chế giao tiếp giữa các thành viên ít nhất bao gồm ba khía cạnh: tăng cường khả năng giải quyết xung đột trong giao tiếp ra quyết định, đảm bảo tính bình đẳng trong quá trình giao tiếp của các thành viên, nâng cao chất lượng và hiệu quả của thương thảo giao tiếp.
Kết luận: Sự xem xét và suy ngẫm về DAO
DAO mang lại kỳ vọng và hình dung mới nhất của nhân loại về những hình thức tổ chức tốt hơn, nó nhắm thẳng vào những vấn đề và điểm đau của phương thức hợp tác truyền thống của con người, hứa hẹn sẽ cải cách cơ chế quản trị tổ chức. Tuy nhiên, giữa lý tưởng và thực tế có một khoảng cách, trong tương lai có thể thấy được, quá trình DAO đạt được mục tiêu tổ chức của mình sẽ không diễn ra suôn sẻ, thậm chí có thể phát sinh ra những vấn đề mới.
Vấn đề cơ bản mà tổ chức phải đối mặt luôn nằm ở cách thực hiện và duy trì quản trị hiệu quả. Hơn nữa, kinh nghiệm lịch sử đã nhiều lần chỉ ra rằng, tầm nhìn ban đầu của tổ chức thường sẽ bị lệch hướng theo thời gian. Do đó, chúng ta phải thừa nhận rằng, bất kỳ thiết kế tổ chức nào cũng không hoàn hảo, và sự cân nhắc cùng lựa chọn trong quá trình quản trị mới là chìa khóa giúp tổ chức đối phó với những thách thức về phát triển bền vững.
DAO không phải là câu trả lời cuối cùng cho tất cả các vấn đề quản trị tổ chức. So với việc theo đuổi việc xây dựng một DAO hoàn hảo, chúng ta nên suy nghĩ và khám phá một số vấn đề thực tiễn: Trong trường hợp nào cần tổ chức nhân sự theo hình thức DAO? Ranh giới của DAO thật sự ở đâu? Trong DAO, những quyết định nào phù hợp với "tập hợp ý kiến", còn những quyết định nào cần "quyết định cuối cùng"? Mặc dù những câu hỏi này có thể không có câu trả lời tiêu chuẩn, thực sự thì DAO có lẽ cũng không bao giờ có thể được thực hiện trong thế giới thực, nhưng những người lý tưởng có thể an ủi rằng, những giá trị cốt lõi mà DAO theo đuổi mới chính là nguồn động lực thực sự thúc đẩy sự tối ưu hóa liên tục của hình thức tổ chức nhân loại.
Xem bản gốc
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
6 thích
Phần thưởng
6
5
Chia sẻ
Bình luận
0/400
ShibaOnTheRun
· 21giờ trước
Yêu thích vượt ra ngoài giới hạn, không bao giờ thỏa hiệp.
Xem bản gốcTrả lời0
LuckyHashValue
· 07-21 04:32
Cơ chế bỏ phiếu hoàn toàn là một trò cười
Xem bản gốcTrả lời0
MetaverseLandlady
· 07-21 04:32
Quản lý dân chủ cái búa ~
Xem bản gốcTrả lời0
consensus_whisperer
· 07-21 04:17
dao chân thần côn
Xem bản gốcTrả lời0
CryptoCross-TalkClub
· 07-21 04:05
đồ ngốc vào DAO cũng phải chịu chơi đùa với mọi người, quyền biểu quyết nhìn vào là Nhà đầu tư lớn quyết định.
Thách thức và đổi mới trong quản trị DAO: Tình trạng và tương lai của mô hình tổ chức phi tập trung
DAO: Những đặc điểm cốt lõi của mô hình tổ chức mới nổi, thách thức quản trị và các giải pháp đối phó
Lời giới thiệu
Cuốn sách "Tổ chức tái cấu trúc" đã tổng hợp các mô hình tổ chức trong lịch sử nhân loại thành năm màu sắc và phân tích sâu sắc các đặc điểm của chúng. Trong đó, tổ chức màu xanh được coi là hình thái lý tưởng của tổ chức mới trong tương lai, với các đặc điểm như ra quyết định phân tán, tự quản lý, sứ mệnh tiến hóa, v.v. Sự nổi lên của tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) trong những năm gần đây đại diện cho thực tiễn tiên phong của lý tưởng tổ chức màu xanh. Vậy, liệu DAO đã hoàn toàn bước vào quang phổ màu xanh chưa? Mô hình tổ chức này "mới" ở điểm nào? Nó đang phải đối mặt với những thách thức gì trong quá trình quản trị? Hiện nay có những chiến lược nào để ứng phó với những khó khăn trong quản trị? Bài viết này nhằm phân tích và phản ánh những vấn đề này.
Sự trỗi dậy và đặc điểm của DAO
DAO là một mô hình tổ chức số mới nổi, được thiết lập dựa trên công nghệ tiền mã hóa và blockchain. Dữ liệu cho thấy tính đến tháng 8 năm 2024, đã có hơn 50.000 DAO được thành lập trên toàn cầu, với hơn 10 triệu người sở hữu token quản trị, và tổng quỹ cộng đồng vượt qua 21 tỷ USD. DAO đã hình thành một thí nghiệm xã hội toàn cầu quy mô lớn, thể hiện tiềm năng to lớn trong việc tái cấu trúc cách thức tổ chức và hợp tác của con người.
Các đặc điểm cốt lõi của DAO chủ yếu xoay quanh tính phi tập trung và tự chủ, tập trung vào hai khía cạnh công nghệ và quản trị. Ở khía cạnh công nghệ, công nghệ blockchain với lưu trữ phân tán và hợp đồng thông minh có khả năng tự động thực hiện quyết định là những đặc điểm thường được đề cập nhất. Tuân theo quan niệm "mã là luật", DAO triển khai các quy tắc cộng đồng dựa trên đồng thuận dưới dạng mã trên blockchain, và khi các điều kiện cụ thể cho việc thực hiện quyết định được đáp ứng, mã sẽ tự động thực hiện mà không cần can thiệp của con người.
Trong lĩnh vực quản trị, việc phi tập trung thể hiện ở quyền quyết định được chia sẻ bởi tất cả các thành viên và tính dân chủ của quá trình ra quyết định. Mỗi DAO đều phát hành token quản trị để đảm bảo các thành viên có quyền bỏ phiếu chung. Tính dân chủ của quá trình ra quyết định có nghĩa là khi DAO thực hiện quản trị tập thể xung quanh các đề xuất, nó tuân theo các nguyên tắc cơ bản của dân chủ thương lượng và dân chủ bỏ phiếu. Trong một DAO điển hình, quy trình ra quyết định đầy đủ bao gồm: hình thành đề xuất trong cộng đồng, thảo luận đề xuất trên diễn đàn công khai, và thực hiện bỏ phiếu đề xuất trên nền tảng bỏ phiếu.
DAO tập hợp các thành viên lại với nhau nhằm đạt được các mục tiêu tổ chức riêng biệt của nó. Có nhiều loại DAO, chẳng hạn như DAO đầu tư, DAO xã hội, DAO truyền thông, v.v. Nói chung, DAO có hai mục tiêu: tạo ra lợi nhuận và đạt được một cộng đồng bền vững. Mục tiêu đầu tiên yêu cầu DAO tạo ra lợi nhuận cho các người nắm giữ token trong thị trường tiền điện tử đang thay đổi liên tục, trong khi mục tiêu thứ hai nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đạt được lợi ích chung của cộng đồng.
DAO đối mặt với khó khăn trong quản trị
Mặc dù có tầm nhìn đầy cảm hứng và những nguyên tắc tổ chức tiên tiến, nhưng thực tiễn quản trị của DAO trong những năm qua lại đầy thách thức. Các vấn đề được thảo luận rộng rãi chủ yếu bao gồm:
Xu hướng tập trung quyền quyết định. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự phát triển của cộng đồng DAO đang thể hiện xu hướng độc tài, theo thời gian, quyền bỏ phiếu và quyền quản trị cộng đồng đã trở lại tay của một số ít người. Các mã thông báo quản trị trong DAO dần dần bị kiểm soát bởi một số "cá voi" hoặc một số liên minh cử tri, do đó tạo ra rủi ro kết quả bỏ phiếu bị thao túng bởi một số người. Về cơ cấu tổ chức, các thành viên DAO hình thành các cấp độ khác nhau trong quyền quản lý đề xuất, một số tổ chức biểu tượng cho trung tâm quyền lực dần dần được thành lập, như ủy ban, hội đồng trung ương.
Sự thờ ơ của cử tri và vòng đời ngắn. Tỷ lệ tham gia thấp trong quá trình quản trị là một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất mà DAO phải đối mặt, mặc dù các thành viên được trao quyền tham gia vào việc quản trị và ra quyết định, hầu hết các thành viên vẫn không tham gia vào quá trình thảo luận và bỏ phiếu về các đề xuất. Hơn nữa, vòng đời của hầu hết các DAO rất ngắn, thời gian sống trung bình chỉ là 18 tháng.
Cân bằng lợi ích thương mại và lợi ích công cộng. Dù từ góc độ cá nhân hay tổ chức, DAO cần phải cân nhắc những mâu thuẫn tiềm tàng giữa lợi ích thương mại và lợi ích công cộng. Trong DAO, nhiều thành viên chỉ quan tâm đến lợi nhuận thương mại ngắn hạn, mà không chú ý đến quản trị tổ chức, dẫn đến vấn đề "đi nhờ" thường xuyên xảy ra. Từ góc độ tổ chức, việc theo đuổi hiệu quả sản xuất và tăng trưởng giá trị thương mại có thể cần một cấu trúc quyền lực tập trung, trong khi nhấn mạnh lợi ích công cộng thì cần một cấu trúc tổ chức và cơ chế ra quyết định dân chủ.
chiến lược thực hiện quản trị bền vững
Để đối phó với vấn đề quản trị do xu hướng tập trung hóa quyết định, cơ chế bỏ phiếu đã được thiết kế lại. Dựa trên nguyên tắc "mỗi đồng một phiếu", đã đề xuất nhiều mô hình bỏ phiếu mới, trong đó có bỏ phiếu bình phương, bỏ phiếu theo số lượng tối thiểu và bỏ phiếu dựa trên uy tín. Để nâng cao mức độ tham gia của các thành viên, nhiều mô hình quản trị kinh tế và phân phối cũng đã được đề xuất và thực hiện. Nhiều DAO đã bắt đầu thực hiện bỏ phiếu ủy quyền, tức là các thành viên có thể ủy quyền quyền bỏ phiếu của mình cho những thành viên mà họ tin tưởng, điều này được coi là thực hành mới nhất của DAO đối với dân chủ linh hoạt.
Tuy nhiên, chỉ cải thiện cơ chế bỏ phiếu là không đủ để giải quyết vấn đề quản trị của DAO. Trong quá trình ra quyết định của DAO, đảm bảo tính hiệu quả của giao tiếp và thương thảo trong quyết định là một thách thức quan trọng không thể thiếu. Việc nâng cao cơ chế giao tiếp giữa các thành viên ít nhất bao gồm ba khía cạnh: tăng cường khả năng giải quyết xung đột trong giao tiếp ra quyết định, đảm bảo tính bình đẳng trong quá trình giao tiếp của các thành viên, nâng cao chất lượng và hiệu quả của thương thảo giao tiếp.
Kết luận: Sự xem xét và suy ngẫm về DAO
DAO mang lại kỳ vọng và hình dung mới nhất của nhân loại về những hình thức tổ chức tốt hơn, nó nhắm thẳng vào những vấn đề và điểm đau của phương thức hợp tác truyền thống của con người, hứa hẹn sẽ cải cách cơ chế quản trị tổ chức. Tuy nhiên, giữa lý tưởng và thực tế có một khoảng cách, trong tương lai có thể thấy được, quá trình DAO đạt được mục tiêu tổ chức của mình sẽ không diễn ra suôn sẻ, thậm chí có thể phát sinh ra những vấn đề mới.
Vấn đề cơ bản mà tổ chức phải đối mặt luôn nằm ở cách thực hiện và duy trì quản trị hiệu quả. Hơn nữa, kinh nghiệm lịch sử đã nhiều lần chỉ ra rằng, tầm nhìn ban đầu của tổ chức thường sẽ bị lệch hướng theo thời gian. Do đó, chúng ta phải thừa nhận rằng, bất kỳ thiết kế tổ chức nào cũng không hoàn hảo, và sự cân nhắc cùng lựa chọn trong quá trình quản trị mới là chìa khóa giúp tổ chức đối phó với những thách thức về phát triển bền vững.
DAO không phải là câu trả lời cuối cùng cho tất cả các vấn đề quản trị tổ chức. So với việc theo đuổi việc xây dựng một DAO hoàn hảo, chúng ta nên suy nghĩ và khám phá một số vấn đề thực tiễn: Trong trường hợp nào cần tổ chức nhân sự theo hình thức DAO? Ranh giới của DAO thật sự ở đâu? Trong DAO, những quyết định nào phù hợp với "tập hợp ý kiến", còn những quyết định nào cần "quyết định cuối cùng"? Mặc dù những câu hỏi này có thể không có câu trả lời tiêu chuẩn, thực sự thì DAO có lẽ cũng không bao giờ có thể được thực hiện trong thế giới thực, nhưng những người lý tưởng có thể an ủi rằng, những giá trị cốt lõi mà DAO theo đuổi mới chính là nguồn động lực thực sự thúc đẩy sự tối ưu hóa liên tục của hình thức tổ chức nhân loại.