Những ông trùm giao dịch định lượng hàng đầu bị phạt 48,4 tỷ vì thao túng thuật toán, có gì rút ra cho ngành mã hóa?
Vào tháng 7 năm 2025, thị trường tài chính toàn cầu bị chấn động bởi một tin tức lớn. Gã khổng lồ giao dịch định lượng hàng đầu Jane Street, nổi tiếng với sự bí ẩn và tinh hoa, đã bị Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Ấn Độ (SEBI) phạt kỷ lục 48,43 tỷ rupee (tương đương khoảng 580 triệu USD) vì thao túng chỉ số một cách có hệ thống trên thị trường Ấn Độ, và bị cấm tạm thời tham gia thị trường. Tài liệu cốt lõi của sự kiện này là một báo cáo điều tra tạm thời dài 105 trang của SEBI, như một kịch bản chi tiết, tiết lộ cách mà những "người chơi" công nghệ hàng đầu đã lợi dụng sự bất đối xứng trong cấu trúc thị trường để thu lợi.
Đây không chỉ là một sự kiện phạt tiền khổng lồ, mà còn là một lời cảnh báo sâu sắc đối với tất cả các tổ chức giao dịch phụ thuộc vào thuật toán phức tạp và lợi thế công nghệ trên toàn cầu------đặc biệt là đối với các tổ chức tài sản ảo nằm trong "khu vực xám" của quy định------khi mà các chiến lược định lượng cực đoan xảy ra mâu thuẫn căn bản với công bằng thị trường và ý định quản lý, lợi thế công nghệ sẽ không còn là "bùa hộ mệnh", mà có thể trở thành "bằng chứng" chỉ vào chính mình.
Nhóm nghiên cứu này đã dành một tuần để phân tích sâu sắc báo cáo điều tra của SEBI, từ việc xem lại các trường hợp, logic quản lý, ảnh hưởng thị trường, phản ánh công nghệ, đến việc lập bản đồ sự liên kết với lĩnh vực mã hóa và triển vọng tương lai, nhằm giải thích cho tất cả những người tham gia thị trường tài sản ảo về "Thanh kiếm Damocles" tuân thủ đang treo trên đầu, và thảo luận về cách tiến bước vững chắc trên sợi dây thép giữa đổi mới công nghệ và công bằng thị trường.
Phần đầu tiên: "Cơn bão hoàn hảo" tổng kết ------ Jane Street đã dệt nên mạng lưới thao túng như thế nào?
Để hiểu tác động sâu rộng của vụ án này, trước tiên cần phải phục hồi rõ ràng các phương thức thao túng mà Jane Street bị cáo buộc. Đây không phải là một lỗi kỹ thuật đơn lẻ hay một sai lệch chiến lược ngẫu nhiên, mà là một bộ phận được thiết kế tỉ mỉ, thực hiện hệ thống, quy mô lớn và có tính chất bí mật cao "dương mưu". Báo cáo của SEBI đã tiết lộ chi tiết hai chiến lược cốt lõi của nó.
Phân tích chiến lược cốt lõi: Cơ chế hoạt động của hai "dương mưu" lớn
Theo cuộc điều tra của SEBI, Jane Street chủ yếu áp dụng hai chiến lược liên quan lẫn nhau, lặp đi lặp lại vào ngày hết hạn của các tùy chọn chỉ số BANKNIFTY và NIFTY, với cốt lõi là tận dụng sự khác biệt về tính thanh khoản và cơ chế truyền giá giữa các thị trường để kiếm lợi.
Chiến lược một: "Thao tác chỉ số trong ngày" (Thao tác chỉ số trong ngày)
Chiến lược này được chia thành hai giai đoạn rõ ràng, giống như một vở kịch được dàn dựng tỉ mỉ, nhằm tạo ra ảo giác thị trường và cuối cùng thu hoạch.
Giai đoạn đầu tiên (buổi sáng/Patch I): Tạo ra sự thịnh vượng giả tạo, dụ địch vào sâu.
Hành vi: Thông qua thực thể địa phương được đăng ký tại Ấn Độ (JSI Investments Private Limited), đầu tư hàng tỷ rupee vào thị trường chứng khoán (Cash) và hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu (Stock Futures) có tính thanh khoản tương đối thấp, mua vào một cách mạnh mẽ và ồ ạt các cổ phiếu thành phần chủ chốt của chỉ số BANKNIFTY, như ngân hàng HDFC, ngân hàng ICICI, v.v.
Phương pháp: Hành vi giao dịch của họ cực kỳ xâm lược. Báo cáo cho thấy, đơn mua của Jane Street thường cao hơn giá giao dịch mới nhất trên thị trường (LTP), chủ động "đẩy lên" hoặc mạnh mẽ "hỗ trợ" giá các cổ phiếu thành phần, từ đó trực tiếp kéo tăng chỉ số BANKNIFTY. Trong một số thời kỳ, khối lượng giao dịch của họ thậm chí chiếm từ 15% đến 25% tổng khối lượng giao dịch của một số cổ phiếu, tạo ra sức mạnh đủ để dẫn dắt giá.
Mục đích: Mục đích duy nhất của hành động này là tạo ra ảo tưởng rằng chỉ số đang phục hồi mạnh mẽ hoặc ổn định. Điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường quyền chọn có tính thanh khoản rất cao, dẫn đến giá quyền chọn mua (Call Options) bị đẩy lên cao một cách nhân tạo, trong khi giá quyền chọn bán (Put Options) bị giảm xuống tương ứng.
Hợp tác hành động: Trong khi tạo ra "tiếng ồn" trên thị trường giao ngay, các thực thể nước ngoài của Jane Street thì lại âm thầm hành động trên thị trường quyền chọn. Họ đã tận dụng giá quyền chọn bị bóp méo để mua vào một lượng lớn quyền chọn bán với chi phí cực thấp, và bán quyền chọn mua với giá cao hơn nhiều, từ đó xây dựng một vị thế bán khống quy mô lớn. Báo cáo SEBI chỉ ra rằng giá trị danh nghĩa của vị thế quyền chọn của họ (tương đương tiền mặt) gấp nhiều lần số vốn mà họ đã đầu tư vào thị trường giao ngay/ hợp đồng tương lai, ví dụ như vào ngày 17 tháng 1, tỷ lệ đòn bẩy này lên tới 7,3 lần.
Giai đoạn thứ hai (chiều/Patch II): thu hoạch ngược, đạt lợi nhuận.
Hành vi: Trong phiên giao dịch buổi chiều, đặc biệt là gần giờ đóng cửa, các thực thể địa phương của Jane Street sẽ quay ngược 180 độ, một cách hệ thống và quyết liệt bán tháo toàn bộ vị thế đã mua vào vào buổi sáng, đôi khi thậm chí sẽ tăng cường bán ra.
Phương pháp: Ngược lại với buổi sáng, giá bán của nó thường thấp hơn LTP của thị trường, chủ động "đè" giá của các cổ phiếu thành phần, dẫn đến chỉ số BANKNIFTY giảm nhanh.
Vòng tròn lợi nhuận: Sự sụt giảm mạnh của chỉ số đã khiến giá trị của các quyền chọn bán (Put) khổng lồ được thiết lập vào buổi sáng tăng vọt, trong khi giá trị của quyền chọn mua (Call) giảm xuống còn 0. Cuối cùng, lợi nhuận khổng lồ thu được từ thị trường quyền chọn đã vượt xa những tổn thất xác định do "mua cao bán thấp" trên thị trường giao ngay/ hợp đồng tương lai. Mô hình này tạo thành một vòng tròn lợi nhuận hoàn hảo.
Đây là một phương pháp thao túng trực tiếp hơn, chủ yếu tập trung vào giai đoạn cuối của ngày giao dịch, đặc biệt là trong khoảng thời gian thanh toán hợp đồng quyền chọn.
'Extended marking the close' đề cập đến một hành vi giao dịch thao túng, trong đó một thực thể vào những phút cuối của thời gian giao dịch, thông qua việc mua vào hoặc bán ra một lượng lớn các lệnh, với mục đích ảnh hưởng đến giá đóng cửa của chứng khoán hoặc chỉ số, từ đó mang lại lợi nhuận cho các vị thế phái sinh mà họ nắm giữ.
Vào một số ngày giao dịch, Jane Street không áp dụng chế độ "mua vào-bán ra" liên tục, mà vào sau 14:30, khi họ nắm giữ một lượng lớn các vị thế quyền chọn sắp hết hạn, họ bất ngờ thực hiện giao dịch đơn chiều quy mô lớn (mua vào hoặc bán ra) trên thị trường giao ngay và tương lai, nhằm đẩy giá thanh toán cuối cùng của chỉ số theo hướng có lợi cho họ.
Bằng chứng quan trọng và dữ liệu hỗ trợ
Các cáo buộc của SEBI không phải là không có cơ sở, mà được xây dựng trên một khối lượng lớn dữ liệu giao dịch và phân tích định lượng nghiêm ngặt.
Quy mô và độ tập trung
Báo cáo sử dụng bảng chi tiết để trình bày tỷ lệ giao dịch ấn tượng của Jane Street trong một khoảng thời gian cụ thể. Ví dụ, vào ngày 17 tháng 1 năm 2024, khối lượng mua vào của họ trên thị trường giao ngay ICICIBANK chiếm 23,33% tổng khối lượng mua vào trên toàn thị trường. Quyền lực thị trường như vậy là điều kiện tiên quyết để họ có thể ảnh hưởng đến giá cả.
Phân tích ảnh hưởng giá (LTP Impact Analysis)
Đây là một điểm nổi bật trong báo cáo SEBI. Cơ quan quản lý không chỉ phân tích khối lượng giao dịch mà còn đánh giá "ý định" giao dịch của nó thông qua phân tích ảnh hưởng LTP. Phân tích cho thấy, trong giai đoạn tăng giá, giao dịch của Jane Street đã tạo ra tác động tích cực lớn đến chỉ số; trong khi ở giai đoạn giảm giá, nó đã tạo ra tác động tiêu cực lớn. Điều này đã mạnh mẽ bác bỏ những biện minh có thể được đưa ra như "giao dịch bình thường" hoặc "cung cấp tính thanh khoản", chứng minh rằng hành vi của họ có mục đích rõ ràng là "đẩy giá lên" hoặc "ép giá xuống" thị trường.
Hợp tác giữa các thực thể và né tránh quy định
SEBI rõ ràng chỉ ra rằng Jane Street đã khéo léo lách quy định cấm các tổ chức nước ngoài đơn lẻ thực hiện giao dịch trong ngày bằng cách kết hợp các thực thể địa phương ở Ấn Độ và các thực thể nước ngoài. Các thực thể địa phương chịu trách nhiệm thực hiện các giao dịch đảo chiều trong ngày với tần suất cao trên thị trường giao ngay (mua rồi bán lại), trong khi các thực thể nước ngoài nắm giữ và hưởng lợi từ các vị thế quyền chọn lớn. Mô hình thao túng phối hợp "tay trái đánh tay phải" này cho thấy tính toán và hệ thống trong hành vi của họ.
Phần thứ hai: "Tuyến đường" giám sát ------ Logic xử phạt của SEBI và cảnh báo cốt lõi
Đối mặt với chiến lược giao dịch phức tạp và có hàm lượng kỹ thuật cao như của Jane Street, quyết định xử phạt của SEBI không rơi vào việc khám phá vô tận "hộp đen" của thuật toán mà thay vào đó tập trung vào bản chất hành vi và việc phá hoại tính công bằng của thị trường. Logic quản lý thể hiện phía sau điều này đã tạo ra một cảnh báo mạnh mẽ cho tất cả các tổ chức giao dịch được điều khiển bởi công nghệ, đặc biệt là những người tham gia trong lĩnh vực tài sản ảo.
Logic phạt của SEBI: định tính từ "hành vi" chứ không phải "kết quả"
Vũ khí pháp lý cốt lõi của SEBI là "Quy định về cấm các hành vi gian lận và giao dịch không công bằng" (PFUTP Regulations). Logic xử phạt của nó không dựa trên "Jane Street đã kiếm tiền" mà dựa trên "cách Jane Street kiếm tiền là sai trái."
Căn cứ định tính quan trọng như sau:
Tạo ra hình thức thị trường giả mạo hoặc gây hiểu lầm (Quy định 4(2)(a)): SEBI cho rằng, Jane Street thông qua hoạt động mua bán quy mô lớn và cường độ cao đã tạo ra sự tăng giảm của chỉ số một cách nhân tạo, điều này đã truyền đạt tín hiệu giá giả đến thị trường, gây hiểu lầm cho các bên tham gia khác (đặc biệt là các nhà đầu tư nhỏ lẻ dựa vào tín hiệu giá để đưa ra quyết định). Hành vi này tự nó đã cấu thành sự bóp méo mối quan hệ cung cầu thực sự của thị trường.
Thao túng giá chứng khoán và giá chuẩn (Quy định 4(2)(e)): Báo cáo chỉ ra rõ ràng rằng hành vi của Jane Street có mục đích trực tiếp là ảnh hưởng đến chỉ số BANKNIFTY ------ một giá chuẩn quan trọng trên thị trường. Tất cả các hoạt động của họ trên thị trường giao ngay và tương lai đều nhằm mục đích khiến giá chuẩn này di chuyển theo hướng có lợi cho vị thế phái sinh của họ. Điều này được coi là thao túng giá điển hình.
Thiếu tính hợp lý kinh tế độc lập: Đây là "vũ khí chiến thắng" trong lập luận của SEBI. Cơ quan quản lý chỉ ra rằng, việc giao dịch đảo chiều mua cao bán thấp trong ngày của Jane Street trên thị trường giao ngay/hợp đồng tương lai chắc chắn sẽ dẫn đến thua lỗ từ góc độ kinh doanh đơn lẻ. Dữ liệu báo cáo cho thấy, trong 15 ngày giao dịch "thao túng chỉ số trong ngày", họ đã lỗ tổng cộng 1,997 triệu rupee trên thị trường giao ngay/hợp đồng tương lai. Hành vi "thua lỗ có chủ đích" này chính là minh chứng cho việc các giao dịch này không phải nhằm mục đích đầu tư hoặc chênh lệch giá bình thường, mà là như một "chi phí" hoặc "công cụ", phục vụ cho mục đích thao túng nhằm thu lợi nhuận lớn hơn trên thị trường quyền chọn.
Cảnh báo cốt lõi: công nghệ trung lập, nhưng người sử dụng công nghệ có lập trường
Cảnh báo sâu sắc nhất của vụ án này là nó vạch ra một ranh giới rõ ràng:
Trong bối cảnh quy định ngày càng tinh vi và nguyên tắc hiện nay, nếu chỉ có lợi thế về công nghệ và toán học mà thiếu sự tôn trọng đối với tính công bằng của thị trường và ý định quản lý, có thể dễ dàng vi phạm ranh giới pháp luật.
Ranh giới của lợi thế kỹ thuật: Jane Street chắc chắn sở hữu các thuật toán hàng đầu thế giới, hệ thống thực hiện độ trễ thấp và khả năng quản lý rủi ro xuất sắc. Tuy nhiên, khi khả năng này được sử dụng để hệ thống hóa việc tạo ra thông tin không đối xứng, phá hủy chức năng phát hiện giá của thị trường, nó đã biến đổi từ "công cụ nâng cao hiệu quả" thành "vũ khí thực hiện thao túng". Công nghệ bản thân là trung lập, nhưng cách thức và ý định áp dụng của nó quyết định tính hợp pháp của hành vi của nó.
"Nguyên tắc là nền tảng" của mô hình quản lý mới: Các cơ quan quản lý toàn cầu, bao gồm SEBI, SEC và các cơ quan khác, đang ngày càng chuyển từ mô hình "quy tắc là nền tảng" (rule-based) sang mô hình "nguyên tắc là nền tảng" (principle-based). Điều này có nghĩa là, ngay cả khi một chiến lược giao dịch phức tạp không vi phạm rõ ràng một quy định cụ thể nào, nhưng nếu thiết kế tổng thể và hiệu quả cuối cùng của nó vi phạm các nguyên tắc cơ bản của thị trường như "công bằng, công chính, minh bạch", thì nó có thể bị coi là thao túng. Các nhà quản lý sẽ đặt ra một câu hỏi cơ bản: "Hành vi của bạn, ngoài việc gây hại cho lợi ích của người khác để thu lợi cho bản thân, có lợi cho thị trường như thế nào?" Nếu câu trả lời là phủ định, thì rủi ro sẽ rất cao.
Không quan tâm đến cảnh báo "kiêu ngạo": chất xúc tác của hình phạt nghiêm khắc
SEBI trong báo cáo đã nhấn mạnh một tình tiết tăng nặng: vào tháng 2 năm 2025, Sở Giao dịch Chứng khoán Quốc gia Ấn Độ (NSE) đã gửi một thư cảnh báo rõ ràng đến Jane Street theo chỉ thị của SEBI, yêu cầu họ ngừng các mô hình giao dịch khả nghi. Tuy nhiên, cuộc điều tra phát hiện, Jane Street vẫn tiếp tục sử dụng phương pháp " thao túng giá đóng cửa" tương tự để thao túng chỉ số NIFTY vào tháng 5 sau đó.
Hành vi này được SEBI coi là sự coi thường công khai đối với quyền lực quản lý và "không trung thực" (not a good faith actor). Đây không chỉ là một trong những lý do khiến họ bị phạt nặng, mà còn là yếu tố chính thúc đẩy SEBI áp dụng biện pháp tạm thời nghiêm khắc "cấm tiếp cận thị trường". Điều này đã dạy cho tất cả các bên tham gia thị trường một bài học: việc giao tiếp và cam kết với các cơ quan quản lý phải được coi trọng, bất kỳ hình thức nào của tâm lý may rủi và thái độ kiêu ngạo đều có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng hơn.
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
8 thích
Phần thưởng
8
4
Chia sẻ
Bình luận
0/400
DecentralizeMe
· 19giờ trước
Thị trường vốn đều đang chơi bài rõ ràng, thao túng một trận rồi rời đi.
Xem bản gốcTrả lời0
ForkItAll
· 19giờ trước
Tổ chức định lượng? Cười chết, bẫy một cái vỏ thì muốn làm gì cũng được.
Xem bản gốcTrả lời0
NFTRegretful
· 19giờ trước
Đều nói rằng đồ ngốc là những người nhỏ lẻ, thực ra nhà đầu tư lớn còn khổ hơn.
Xem bản gốcTrả lời0
GmGnSleeper
· 19giờ trước
Được chơi cho Suckers đều nhanh chóng hiểu rõ các thủ đoạn rồi, tài liệu đã đầy đủ.
Các ông lớn trong lĩnh vực định lượng bị phạt nặng 484 tỷ, người tham gia thị trường tiền điện tử nên làm gì để tránh rủi ro tuân thủ
Những ông trùm giao dịch định lượng hàng đầu bị phạt 48,4 tỷ vì thao túng thuật toán, có gì rút ra cho ngành mã hóa?
Vào tháng 7 năm 2025, thị trường tài chính toàn cầu bị chấn động bởi một tin tức lớn. Gã khổng lồ giao dịch định lượng hàng đầu Jane Street, nổi tiếng với sự bí ẩn và tinh hoa, đã bị Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Ấn Độ (SEBI) phạt kỷ lục 48,43 tỷ rupee (tương đương khoảng 580 triệu USD) vì thao túng chỉ số một cách có hệ thống trên thị trường Ấn Độ, và bị cấm tạm thời tham gia thị trường. Tài liệu cốt lõi của sự kiện này là một báo cáo điều tra tạm thời dài 105 trang của SEBI, như một kịch bản chi tiết, tiết lộ cách mà những "người chơi" công nghệ hàng đầu đã lợi dụng sự bất đối xứng trong cấu trúc thị trường để thu lợi.
Đây không chỉ là một sự kiện phạt tiền khổng lồ, mà còn là một lời cảnh báo sâu sắc đối với tất cả các tổ chức giao dịch phụ thuộc vào thuật toán phức tạp và lợi thế công nghệ trên toàn cầu------đặc biệt là đối với các tổ chức tài sản ảo nằm trong "khu vực xám" của quy định------khi mà các chiến lược định lượng cực đoan xảy ra mâu thuẫn căn bản với công bằng thị trường và ý định quản lý, lợi thế công nghệ sẽ không còn là "bùa hộ mệnh", mà có thể trở thành "bằng chứng" chỉ vào chính mình.
Nhóm nghiên cứu này đã dành một tuần để phân tích sâu sắc báo cáo điều tra của SEBI, từ việc xem lại các trường hợp, logic quản lý, ảnh hưởng thị trường, phản ánh công nghệ, đến việc lập bản đồ sự liên kết với lĩnh vực mã hóa và triển vọng tương lai, nhằm giải thích cho tất cả những người tham gia thị trường tài sản ảo về "Thanh kiếm Damocles" tuân thủ đang treo trên đầu, và thảo luận về cách tiến bước vững chắc trên sợi dây thép giữa đổi mới công nghệ và công bằng thị trường.
Phần đầu tiên: "Cơn bão hoàn hảo" tổng kết ------ Jane Street đã dệt nên mạng lưới thao túng như thế nào?
Để hiểu tác động sâu rộng của vụ án này, trước tiên cần phải phục hồi rõ ràng các phương thức thao túng mà Jane Street bị cáo buộc. Đây không phải là một lỗi kỹ thuật đơn lẻ hay một sai lệch chiến lược ngẫu nhiên, mà là một bộ phận được thiết kế tỉ mỉ, thực hiện hệ thống, quy mô lớn và có tính chất bí mật cao "dương mưu". Báo cáo của SEBI đã tiết lộ chi tiết hai chiến lược cốt lõi của nó.
Phân tích chiến lược cốt lõi: Cơ chế hoạt động của hai "dương mưu" lớn
Theo cuộc điều tra của SEBI, Jane Street chủ yếu áp dụng hai chiến lược liên quan lẫn nhau, lặp đi lặp lại vào ngày hết hạn của các tùy chọn chỉ số BANKNIFTY và NIFTY, với cốt lõi là tận dụng sự khác biệt về tính thanh khoản và cơ chế truyền giá giữa các thị trường để kiếm lợi.
Chiến lược một: "Thao tác chỉ số trong ngày" (Thao tác chỉ số trong ngày)
Chiến lược này được chia thành hai giai đoạn rõ ràng, giống như một vở kịch được dàn dựng tỉ mỉ, nhằm tạo ra ảo giác thị trường và cuối cùng thu hoạch.
Giai đoạn đầu tiên (buổi sáng/Patch I): Tạo ra sự thịnh vượng giả tạo, dụ địch vào sâu.
Hành vi: Thông qua thực thể địa phương được đăng ký tại Ấn Độ (JSI Investments Private Limited), đầu tư hàng tỷ rupee vào thị trường chứng khoán (Cash) và hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu (Stock Futures) có tính thanh khoản tương đối thấp, mua vào một cách mạnh mẽ và ồ ạt các cổ phiếu thành phần chủ chốt của chỉ số BANKNIFTY, như ngân hàng HDFC, ngân hàng ICICI, v.v.
Phương pháp: Hành vi giao dịch của họ cực kỳ xâm lược. Báo cáo cho thấy, đơn mua của Jane Street thường cao hơn giá giao dịch mới nhất trên thị trường (LTP), chủ động "đẩy lên" hoặc mạnh mẽ "hỗ trợ" giá các cổ phiếu thành phần, từ đó trực tiếp kéo tăng chỉ số BANKNIFTY. Trong một số thời kỳ, khối lượng giao dịch của họ thậm chí chiếm từ 15% đến 25% tổng khối lượng giao dịch của một số cổ phiếu, tạo ra sức mạnh đủ để dẫn dắt giá.
Mục đích: Mục đích duy nhất của hành động này là tạo ra ảo tưởng rằng chỉ số đang phục hồi mạnh mẽ hoặc ổn định. Điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường quyền chọn có tính thanh khoản rất cao, dẫn đến giá quyền chọn mua (Call Options) bị đẩy lên cao một cách nhân tạo, trong khi giá quyền chọn bán (Put Options) bị giảm xuống tương ứng.
Hợp tác hành động: Trong khi tạo ra "tiếng ồn" trên thị trường giao ngay, các thực thể nước ngoài của Jane Street thì lại âm thầm hành động trên thị trường quyền chọn. Họ đã tận dụng giá quyền chọn bị bóp méo để mua vào một lượng lớn quyền chọn bán với chi phí cực thấp, và bán quyền chọn mua với giá cao hơn nhiều, từ đó xây dựng một vị thế bán khống quy mô lớn. Báo cáo SEBI chỉ ra rằng giá trị danh nghĩa của vị thế quyền chọn của họ (tương đương tiền mặt) gấp nhiều lần số vốn mà họ đã đầu tư vào thị trường giao ngay/ hợp đồng tương lai, ví dụ như vào ngày 17 tháng 1, tỷ lệ đòn bẩy này lên tới 7,3 lần.
Giai đoạn thứ hai (chiều/Patch II): thu hoạch ngược, đạt lợi nhuận.
Hành vi: Trong phiên giao dịch buổi chiều, đặc biệt là gần giờ đóng cửa, các thực thể địa phương của Jane Street sẽ quay ngược 180 độ, một cách hệ thống và quyết liệt bán tháo toàn bộ vị thế đã mua vào vào buổi sáng, đôi khi thậm chí sẽ tăng cường bán ra.
Phương pháp: Ngược lại với buổi sáng, giá bán của nó thường thấp hơn LTP của thị trường, chủ động "đè" giá của các cổ phiếu thành phần, dẫn đến chỉ số BANKNIFTY giảm nhanh.
Vòng tròn lợi nhuận: Sự sụt giảm mạnh của chỉ số đã khiến giá trị của các quyền chọn bán (Put) khổng lồ được thiết lập vào buổi sáng tăng vọt, trong khi giá trị của quyền chọn mua (Call) giảm xuống còn 0. Cuối cùng, lợi nhuận khổng lồ thu được từ thị trường quyền chọn đã vượt xa những tổn thất xác định do "mua cao bán thấp" trên thị trường giao ngay/ hợp đồng tương lai. Mô hình này tạo thành một vòng tròn lợi nhuận hoàn hảo.
Chiến lược hai: "Thao túng giá đóng cửa" (Đánh dấu đóng cửa mở rộng)
Đây là một phương pháp thao túng trực tiếp hơn, chủ yếu tập trung vào giai đoạn cuối của ngày giao dịch, đặc biệt là trong khoảng thời gian thanh toán hợp đồng quyền chọn.
'Extended marking the close' đề cập đến một hành vi giao dịch thao túng, trong đó một thực thể vào những phút cuối của thời gian giao dịch, thông qua việc mua vào hoặc bán ra một lượng lớn các lệnh, với mục đích ảnh hưởng đến giá đóng cửa của chứng khoán hoặc chỉ số, từ đó mang lại lợi nhuận cho các vị thế phái sinh mà họ nắm giữ.
Vào một số ngày giao dịch, Jane Street không áp dụng chế độ "mua vào-bán ra" liên tục, mà vào sau 14:30, khi họ nắm giữ một lượng lớn các vị thế quyền chọn sắp hết hạn, họ bất ngờ thực hiện giao dịch đơn chiều quy mô lớn (mua vào hoặc bán ra) trên thị trường giao ngay và tương lai, nhằm đẩy giá thanh toán cuối cùng của chỉ số theo hướng có lợi cho họ.
Bằng chứng quan trọng và dữ liệu hỗ trợ
Các cáo buộc của SEBI không phải là không có cơ sở, mà được xây dựng trên một khối lượng lớn dữ liệu giao dịch và phân tích định lượng nghiêm ngặt.
Báo cáo sử dụng bảng chi tiết để trình bày tỷ lệ giao dịch ấn tượng của Jane Street trong một khoảng thời gian cụ thể. Ví dụ, vào ngày 17 tháng 1 năm 2024, khối lượng mua vào của họ trên thị trường giao ngay ICICIBANK chiếm 23,33% tổng khối lượng mua vào trên toàn thị trường. Quyền lực thị trường như vậy là điều kiện tiên quyết để họ có thể ảnh hưởng đến giá cả.
Đây là một điểm nổi bật trong báo cáo SEBI. Cơ quan quản lý không chỉ phân tích khối lượng giao dịch mà còn đánh giá "ý định" giao dịch của nó thông qua phân tích ảnh hưởng LTP. Phân tích cho thấy, trong giai đoạn tăng giá, giao dịch của Jane Street đã tạo ra tác động tích cực lớn đến chỉ số; trong khi ở giai đoạn giảm giá, nó đã tạo ra tác động tiêu cực lớn. Điều này đã mạnh mẽ bác bỏ những biện minh có thể được đưa ra như "giao dịch bình thường" hoặc "cung cấp tính thanh khoản", chứng minh rằng hành vi của họ có mục đích rõ ràng là "đẩy giá lên" hoặc "ép giá xuống" thị trường.
SEBI rõ ràng chỉ ra rằng Jane Street đã khéo léo lách quy định cấm các tổ chức nước ngoài đơn lẻ thực hiện giao dịch trong ngày bằng cách kết hợp các thực thể địa phương ở Ấn Độ và các thực thể nước ngoài. Các thực thể địa phương chịu trách nhiệm thực hiện các giao dịch đảo chiều trong ngày với tần suất cao trên thị trường giao ngay (mua rồi bán lại), trong khi các thực thể nước ngoài nắm giữ và hưởng lợi từ các vị thế quyền chọn lớn. Mô hình thao túng phối hợp "tay trái đánh tay phải" này cho thấy tính toán và hệ thống trong hành vi của họ.
Phần thứ hai: "Tuyến đường" giám sát ------ Logic xử phạt của SEBI và cảnh báo cốt lõi
Đối mặt với chiến lược giao dịch phức tạp và có hàm lượng kỹ thuật cao như của Jane Street, quyết định xử phạt của SEBI không rơi vào việc khám phá vô tận "hộp đen" của thuật toán mà thay vào đó tập trung vào bản chất hành vi và việc phá hoại tính công bằng của thị trường. Logic quản lý thể hiện phía sau điều này đã tạo ra một cảnh báo mạnh mẽ cho tất cả các tổ chức giao dịch được điều khiển bởi công nghệ, đặc biệt là những người tham gia trong lĩnh vực tài sản ảo.
Logic phạt của SEBI: định tính từ "hành vi" chứ không phải "kết quả"
Vũ khí pháp lý cốt lõi của SEBI là "Quy định về cấm các hành vi gian lận và giao dịch không công bằng" (PFUTP Regulations). Logic xử phạt của nó không dựa trên "Jane Street đã kiếm tiền" mà dựa trên "cách Jane Street kiếm tiền là sai trái."
Căn cứ định tính quan trọng như sau:
Tạo ra hình thức thị trường giả mạo hoặc gây hiểu lầm (Quy định 4(2)(a)): SEBI cho rằng, Jane Street thông qua hoạt động mua bán quy mô lớn và cường độ cao đã tạo ra sự tăng giảm của chỉ số một cách nhân tạo, điều này đã truyền đạt tín hiệu giá giả đến thị trường, gây hiểu lầm cho các bên tham gia khác (đặc biệt là các nhà đầu tư nhỏ lẻ dựa vào tín hiệu giá để đưa ra quyết định). Hành vi này tự nó đã cấu thành sự bóp méo mối quan hệ cung cầu thực sự của thị trường.
Thao túng giá chứng khoán và giá chuẩn (Quy định 4(2)(e)): Báo cáo chỉ ra rõ ràng rằng hành vi của Jane Street có mục đích trực tiếp là ảnh hưởng đến chỉ số BANKNIFTY ------ một giá chuẩn quan trọng trên thị trường. Tất cả các hoạt động của họ trên thị trường giao ngay và tương lai đều nhằm mục đích khiến giá chuẩn này di chuyển theo hướng có lợi cho vị thế phái sinh của họ. Điều này được coi là thao túng giá điển hình.
Thiếu tính hợp lý kinh tế độc lập: Đây là "vũ khí chiến thắng" trong lập luận của SEBI. Cơ quan quản lý chỉ ra rằng, việc giao dịch đảo chiều mua cao bán thấp trong ngày của Jane Street trên thị trường giao ngay/hợp đồng tương lai chắc chắn sẽ dẫn đến thua lỗ từ góc độ kinh doanh đơn lẻ. Dữ liệu báo cáo cho thấy, trong 15 ngày giao dịch "thao túng chỉ số trong ngày", họ đã lỗ tổng cộng 1,997 triệu rupee trên thị trường giao ngay/hợp đồng tương lai. Hành vi "thua lỗ có chủ đích" này chính là minh chứng cho việc các giao dịch này không phải nhằm mục đích đầu tư hoặc chênh lệch giá bình thường, mà là như một "chi phí" hoặc "công cụ", phục vụ cho mục đích thao túng nhằm thu lợi nhuận lớn hơn trên thị trường quyền chọn.
Cảnh báo cốt lõi: công nghệ trung lập, nhưng người sử dụng công nghệ có lập trường
Cảnh báo sâu sắc nhất của vụ án này là nó vạch ra một ranh giới rõ ràng:
Trong bối cảnh quy định ngày càng tinh vi và nguyên tắc hiện nay, nếu chỉ có lợi thế về công nghệ và toán học mà thiếu sự tôn trọng đối với tính công bằng của thị trường và ý định quản lý, có thể dễ dàng vi phạm ranh giới pháp luật.
Ranh giới của lợi thế kỹ thuật: Jane Street chắc chắn sở hữu các thuật toán hàng đầu thế giới, hệ thống thực hiện độ trễ thấp và khả năng quản lý rủi ro xuất sắc. Tuy nhiên, khi khả năng này được sử dụng để hệ thống hóa việc tạo ra thông tin không đối xứng, phá hủy chức năng phát hiện giá của thị trường, nó đã biến đổi từ "công cụ nâng cao hiệu quả" thành "vũ khí thực hiện thao túng". Công nghệ bản thân là trung lập, nhưng cách thức và ý định áp dụng của nó quyết định tính hợp pháp của hành vi của nó.
"Nguyên tắc là nền tảng" của mô hình quản lý mới: Các cơ quan quản lý toàn cầu, bao gồm SEBI, SEC và các cơ quan khác, đang ngày càng chuyển từ mô hình "quy tắc là nền tảng" (rule-based) sang mô hình "nguyên tắc là nền tảng" (principle-based). Điều này có nghĩa là, ngay cả khi một chiến lược giao dịch phức tạp không vi phạm rõ ràng một quy định cụ thể nào, nhưng nếu thiết kế tổng thể và hiệu quả cuối cùng của nó vi phạm các nguyên tắc cơ bản của thị trường như "công bằng, công chính, minh bạch", thì nó có thể bị coi là thao túng. Các nhà quản lý sẽ đặt ra một câu hỏi cơ bản: "Hành vi của bạn, ngoài việc gây hại cho lợi ích của người khác để thu lợi cho bản thân, có lợi cho thị trường như thế nào?" Nếu câu trả lời là phủ định, thì rủi ro sẽ rất cao.
Không quan tâm đến cảnh báo "kiêu ngạo": chất xúc tác của hình phạt nghiêm khắc
SEBI trong báo cáo đã nhấn mạnh một tình tiết tăng nặng: vào tháng 2 năm 2025, Sở Giao dịch Chứng khoán Quốc gia Ấn Độ (NSE) đã gửi một thư cảnh báo rõ ràng đến Jane Street theo chỉ thị của SEBI, yêu cầu họ ngừng các mô hình giao dịch khả nghi. Tuy nhiên, cuộc điều tra phát hiện, Jane Street vẫn tiếp tục sử dụng phương pháp " thao túng giá đóng cửa" tương tự để thao túng chỉ số NIFTY vào tháng 5 sau đó.
Hành vi này được SEBI coi là sự coi thường công khai đối với quyền lực quản lý và "không trung thực" (not a good faith actor). Đây không chỉ là một trong những lý do khiến họ bị phạt nặng, mà còn là yếu tố chính thúc đẩy SEBI áp dụng biện pháp tạm thời nghiêm khắc "cấm tiếp cận thị trường". Điều này đã dạy cho tất cả các bên tham gia thị trường một bài học: việc giao tiếp và cam kết với các cơ quan quản lý phải được coi trọng, bất kỳ hình thức nào của tâm lý may rủi và thái độ kiêu ngạo đều có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng hơn.
Thứ ba