Rug Pull: Một loại trò lừa bịp tiền điện tử mới và các phương pháp phòng ngừa

Trong những năm gần đây, với sự phát triển của việc đầu tư vào Tài sản tiền điện tử, các trò lừa bịp liên quan cũng xuất hiện ngày càng nhiều. Trong đó, rug pull đã trở thành một trong những trò lừa bịp phổ biến nhất trong thế giới mã hóa. Theo thống kê, vào năm 2021, các trò lừa bịp rug pull đã lừa đảo khoảng 2,8 tỷ đô la Tài sản tiền điện tử từ các nạn nhân, chiếm 37% tổng doanh thu từ các trò lừa bịp Tài sản tiền điện tử trong năm đó.

Dữ liệu mới nhất cho thấy, vào tháng 4 năm 2023, ngành DeFi lại một lần nữa phải đối mặt với xu hướng rug pull đáng lo ngại, gây ra thiệt hại hơn 6,2 triệu đô la cho các nhà đầu tư, liên quan đến 32 dự án. Trong số đó, BNBChain bị ảnh hưởng nhiều nhất, với thiệt hại khoảng 4,5 triệu đô la, chiếm hơn 73% tổng số. Tiếp theo là Ethereum và Arbitrum, với thiệt hại lần lượt là 1,05 triệu đô la và 182.000 đô la.

Định nghĩa và loại Rug Pull

Rug Pull là một trò lừa bịp mã hóa, chủ yếu thể hiện qua việc nhà phát triển đột ngột rút khỏi bể thanh khoản DEX dẫn đến giá coin sụt giảm mạnh, hoặc lợi dụng quyền hạn tập trung và lỗ hổng logic để cuỗm tiền của nhà đầu tư. Một sự kiện Rug Pull nghi ngờ gần đây xảy ra vào ngày 26 tháng 4 năm 2023, liên quan đến DEX Merlin trong hệ sinh thái zkSync, với tổn thất khoảng 1.82 triệu đô la.

Rug Pull chủ yếu bao gồm ba loại:

1. Lừa đảo thanh khoản: Các nhà phát triển rút hết token từ bể thanh khoản, khiến tài sản của nhà đầu tư ngay lập tức trở về 0.

2. Giới hạn đơn bán: Các nhà phát triển thông qua mã giới hạn, chỉ cho phép họ bán token. Khi giá tăng, các nhà phát triển bán tháo để thu lợi, để lại những token không có giá trị cho nhà đầu tư.

3. Bán phá giá: Các nhà phát triển bán tháo một lượng lớn token mà họ nắm giữ trong thời gian ngắn, dẫn đến giá giảm mạnh, các nhà đầu tư khác chịu thiệt hại.

Phương pháp nhận diện và tránh Rug Pull

Để tránh trở thành nạn nhân của Rug Pull, các nhà đầu tư nên chú ý đến những điểm sau:

1. Chú ý đến bối cảnh của đội ngũ phát triển: Những nhà phát triển dự án không rõ nguồn gốc hoặc ẩn danh có thể là dấu hiệu nguy hiểm.

2. Kiểm tra tính thanh khoản được khóa: Đảm bảo nguồn cung token có đủ tính thanh khoản được khóa, thường nên nằm trong khoảng từ 80% đến 100%.

3. Cảnh giác với hạn chế bán: Cố gắng mua một lượng nhỏ token mới và ngay lập tức bán ra, nếu gặp trở ngại có thể là dấu hiệu của trò lừa bịp.

4. Lưu ý sự biến động giá bất thường: đặc biệt là trong trường hợp số lượng người nắm giữ token hạn chế.

5. Thận trọng với cam kết lợi nhuận cao: Tỷ lệ lợi nhuận hàng năm quá cao có thể có nghĩa là rủi ro cao hoặc trò lừa bịp.

6. Xác minh kiểm toán bên ngoài: Đảm bảo dự án đã được kiểm toán mã bởi bên thứ ba đáng tin cậy.

Ngoài ra, các nhà đầu tư cũng nên:

• Kiểm tra xem mã hợp đồng có mã nguồn mở và đã được kiểm toán nghiêm ngặt hay không
• Tìm hiểu các biện pháp bảo đảm an ninh và kế hoạch ứng phó của dự án
• Xác nhận quyền dự án không quá trung tâm, sử dụng các phương thức quản lý như đa chữ ký, khóa thời gian.
• Xác minh xem tình hình phân phối token trong whitepaper có nhất quán với thực tế hay không

Tầm quan trọng của việc thẩm định

Trước khi đầu tư vào bất kỳ dự án mã hóa nào, việc thực hiện một cuộc điều tra toàn diện là rất quan trọng. Các nhà đầu tư nên:

• Xác minh nền tảng và thành tích trước đây của nhóm dự án
• Đọc kỹ tài liệu như whitepaper, trang web của dự án
• Hiểu chi tiết hợp đồng thông minh của dự án
• Xác nhận mã hợp đồng đã được kiểm toán bởi bên thứ ba có uy tín

Tóm lại, trong đầu tư Tài sản tiền điện tử, duy trì sự cảnh giác và thực hiện nghiên cứu đầy đủ là chìa khóa để tránh trở thành nạn nhân của trò lừa bịp Rug Pull. Khi ngành công nghiệp tiếp tục phát triển, các nhà đầu tư cá nhân, cơ quan quản lý và các cơ quan thực thi pháp luật cần hợp tác để ngăn chặn và chống lại những hành vi gian lận như vậy, nhằm bảo vệ sự phát triển lành mạnh của thị trường.